Auteursrecht overdragen: alles wat je moet weten

Waarom is overdracht van auteursrecht belangrijk?

 
Voor de duidelijkheid: een overdracht van auteursrecht is niet altijd de meest logische optie.
In sommige gevallen, zoals bij het gebruik van standaardsoftware of standaardcontent, is het niet nodig — of zelfs niet wenselijk — om het auteursrecht volledig over te dragen. Een eenvoudige licentie om het werk te gebruiken is dan vaak voldoende.

Toch zijn er situaties waarin het wél verstandig of noodzakelijk is om het auteursrecht over te dragen. Bijvoorbeeld:

• Wanneer je als opdrachtgever volledige controle wilt over het gebruik, de bewerking en de verdere exploitatie van het werk.
• Als je het werk wilt kunnen verkopen, aanpassen of registreren als jouw eigen intellectuele eigendom.
• In het kader van een bedrijfsovername, waar de waarde van het bedrijf mede afhankelijk is van het bezit van de rechten.
• Om toekomstige discussies of afhankelijkheden met de maker te voorkomen.

Zonder overdracht blijf je in principe gebonden aan de oorspronkelijke maker.
Dat kan beperkingen opleggen die later onhandig of kostbaar blijken.

Kortom: het overdragen van auteursrecht is vooral belangrijk als je absolute zekerheid en volledige zeggenschap over een creatief werk wilt hebben.

Hoe werkt de overdracht van auteursrecht?

Een overdracht van auteursrecht is alleen rechtsgeldig als deze schriftelijk is vastgelegd. Dat gebeurt via een zogenoemde akte van overdracht. Een mondelinge afspraak is niet voldoende; zonder schriftelijke akte is er juridisch gezien geen overdracht tot stand gekomen.

Let er goed op dat het woord “overdracht” ook daadwerkelijk in de akte wordt genoemd. Zo voorkom je misverstanden over de bedoeling van de overeenkomst, bijvoorbeeld dat achteraf wordt gedacht dat er slechts sprake was van een licentie.

Voor een geldige overdracht moet de partij die het auteursrecht overdraagt ook daadwerkelijk bevoegd zijn, je kunt tenslotte niet overdragen wat je niet bezit. Ook is het belangrijk dat nauwkeurig wordt omschreven wat er precies wordt overgedragen.

Een akte van overdracht hoeft niet door een notaris te worden opgesteld. Toch is het verstandig om een jurist in te schakelen bij het opstellen ervan. In de praktijk blijkt namelijk dat fouten in overdrachtsakten — zoals vage formuleringen of onvolledige afspraken — achteraf lastig, en soms zelfs helemaal niet meer, te herstellen zijn.

Wat kost het om auteursrecht over te dragen?

Aan de overdracht van auteursrechten kan best een prijskaartje hangen. In de praktijk vragen makers vaak twee- tot driemaal de “maakprijs” als vergoeding voor de overdracht van hun rechten. Dat is meestal ook logisch: met de overdracht doet een maker afstand van belangrijke intellectuele eigendomsrechten.

➔ Lees hier verder over de kosten van het kopen van auteursrecht.

Veelgemaakte fouten bij overdracht van auteursrecht

Bij de overdracht van auteursrecht worden in de praktijk vaak fouten gemaakt. Een veelvoorkomend misverstand is dat persoonlijkheidsrechten kunnen worden overgedragen, terwijl dit juridisch niet mogelijk is; slechts afstand van bepaalde rechten, zoals het recht op naamsvermelding, is toegestaan. 

Ook zien we regelmatig dat de akte onvoldoende precies omschrijft welk werk wordt overgedragen, waardoor achteraf discussie kan ontstaan over de reikwijdte van de overdracht. Soms tekent bovendien de verkeerde partij, bijvoorbeeld een niet-bevoegde vennoot of de verkeerde BV, wat de geldigheid van de overdracht onderuit kan halen.

Een andere valkuil is dat niet wordt gecontroleerd of de partij die de rechten overdraagt daar wel daadwerkelijk toe bevoegd is, bijvoorbeeld als het auteursrecht bij een werkgever ligt in plaats van bij de maker zelf. Dit gebeurt echt vaker dan je denkt. Ook wordt vaak vergeten dat bij updates, uitbreidingen of bewerkingen van een werk soms opnieuw een aparte overdracht nodig is. Tot slot vertrouwen partijen nog te vaak op mondelinge afspraken. In de praktijk kan dit grote risico’s opleveren, zeker als het werk later commercieel waardevol blijkt te zijn en de maker alsnog aanspraak maakt op rechten.

Wat gebeurt er als je geen overdracht regelt?

Als je geen overdracht van auteursrecht regelt, blijft de maker de rechthebbende. Je hebt dan hooguit een (impliciete) licentie om het werk te gebruiken, maar geen volledige zeggenschap. Dit kan grote risico’s opleveren bij hergebruik, doorverkoop of aanpassingen van het werk. Zeker bij bedrijfsovernames kan het ontbreken van formeel overgedragen rechten een deal vertragen of zelfs blokkeren.
Kortom: zonder overdracht kun je lang niet alles met het werk doen wat je misschien van plan was.

Overdracht auteursrecht: checklist

Wil je zeker zijn dat de overdracht van auteursrecht juridisch stevig staat? Let dan op het volgende:

• Stel een schriftelijke akte op.
  Zonder een schriftelijk document vindt er geen geldige overdracht plaats, ongeacht mondelinge afspraken.
• Zorg voor een duidelijke benoeming van “overdracht”.
  Noem expliciet dat het auteursrecht wordt overgedragen; anders kan het worden gezien als het verlenen van slechts een licentie.
• Omschrijf nauwkeurig wat wordt overgedragen.
  Vermeld precies welk werk, welke versies en welke onderdelen (zoals broncode, documentatie of ontwerpen) onder de overdracht vallen.
• Controleer of de overdragende partij bevoegd is.
  Alleen de rechthebbende kan het auteursrecht overdragen. Let op bij werken die door werknemers of freelancers zijn gemaakt.
• Laat beide partijen de akte ondertekenen.
  Zonder handtekeningen van zowel overdrager als verkrijger is de akte niet compleet.
• Maak afspraken over persoonlijkheidsrechten.
  Deze kunnen niet worden overgedragen, maar wel kan afstand worden gedaan van bijvoorbeeld het recht op naamsvermelding.
• Specificeer wat juist níet wordt overgedragen.
  Geef aan als bepaalde onderdelen buiten de overdracht vallen, bijvoorbeeld bij gebruik van Open Source-onderdelen.
• Leg de feitelijke levering vast.
  Bepaal hoe het werk wordt overgedragen, bijvoorbeeld via fysieke bestanden, toegangscodes of overdracht van een domein.
• Maak heldere afspraken over de financiële voorwaarden.
  Leg vast welke vergoeding verschuldigd is voor de overdracht en hoe en wanneer wordt betaald.
• Regel afspraken voor de periode ná de overdracht.
  Denk aan ondersteuning, onderhoud of verdere doorontwikkeling als dit gewenst is.

FAQ over auteursrecht overdragen